YAS SÜRECİ
Yas sevilen birinin ölümü nedeniyle oluşan doğal bir tepkidir. Kaybı yaşayan kişiye, ölen kişiyle olan ilişkiye ve ölüm biçimine göre değişkenlik gösterebilmekle birlikte yas süreci dört temel evreden oluşmaktadır:
Yas Belirtileri
- Evre: Birkaç gün-birkaç hafta arasında değişebilen bu süreçte kişi ölümün gerçekliğini kavramakta zorlanır. Yaşadıkları karşısında şaşkın, tepkisiz, donuk olabilir, boşluk ve gerçekdışı duyguları yaşayabilir. Bu süreçte hatırlamada güçlükler, bedensel belirtiler görülebilir.
- Evre: Kişi kaybın acısını giderek daha fazla hisseder, yoğun üzüntü ve özlem duygusu hisseder, ölen kişiyi arar, ağlar. Korku, huzursuzluk, heyecan, Öfke, konsantrasyon güçlüğü, ilgi duyulan ve keyif alınan şeylere yönelik isteksizlik görülebilir. Zihin ölen kişiyle ve ölümle meşguldür. Bu süreç haftalar boyu sürebilir.
- Evre: Kaybın geri dönmeyeceği gerçeğinin giderek fark edilmesiyle ümitsizlik ve çaresizlik duyguları ortaya çıkar, buna bağlı olarak bitkinlik-halsizlik, isteksizlik ve ilgi kaybı ön plandadır.
- Evre: Aylar içinde ölümün kesinliğinin ve sonuçlarının kabullenilmesiyle kişinin özlem ve üzüntü duygularının yoğunluğu giderek azalır. Ölen kişinin anıları yitirilmemekle birlikte, kişi kayıptan önceki haline döner, yaşamını yeniden düzenler, geleceğe dair umutlar ve tasarılar yeniden kazanılır.
Bazen sevilen kişinin kaybı ani, beklenmedik bir şekilde, özellikle savaş, şiddet gibi olayların sonucunda gerçekleştiğinde ve kişi bunlara tanık olduğunda yas süreci karmaşık bir hal alabilir, yas belirtileri daha ağır olabilir ve daha uzun sürebilir.